Obecna i prognozowana sytuacja na krajowym rynku pracy to aspekt, który jest na bieżąco badany przez organy państwowe, w tym w szczególności przez Główny Urząd Statystyczny. Informacje z tego obszaru są niezwykle istotne z punktu widzenia polskiego rządu. Dzięki informacjom m.in. na temat struktury zatrudnienia poszczególne resorty mogą kształtować politykę w zakresie edukacji wyższej, inwestycji itp. Jak wygląda struktura zatrudnienia w Polsce?
Struktura zatrudnienia w polskiej gospodarce – główny podział
Jeśli chodzi o strukturę zatrudnienia w krajowej gospodarce, to jedną z najczęściej stosowanych klasyfikacji jest podział z uwzględnieniem poszczególnych sektorów gospodarczych. W związku z tym struktura zatrudnienia uwzględnia, jaki jest procent osób pracujących w:
- usługach – generalnie, udział sektora usługowego w strukturze zatrudnienia jest najwyższy. Taki stan rzeczy nie powinien nikogo zaskakiwać. Polska gospodarka należy do systemów rozwiniętych, a takie w dwudziestym pierwszym wieku są oparte właśnie na sektorze usługowym. Ten obszar rynku pracy obejmuje m.in. osoby zatrudnione w bankowości, usługach finansowych, IT, obsłudze klienta oraz branży inżynieryjnej,
- przemyśle – sektor ten jest niezwykle szeroki. Zasadniczo, obejmuje on wszelką działalność, której efekt stanowi wytwarzanie dóbr materialnych (pozarolniczych) na dużą skalę. W tym obszarze rynku zawiera się m.in. przemysł wydobywczy i przetwórczy, a także budownictwo,
- rolnictwie – choć udział rolnictwa w krajowej gospodarce jest znacznie niższy, niż miało to miejsce jeszcze kilkadziesiąt lat temu, to sektor rolniczy wciąż obejmuje – według Powszechnego Spisu Rolnego z 2020 roku – około 1,3 mln gospodarstw. Osoby zatrudnione w tym sektorze zajmują się między innymi łowiectwem, przetwarzaniem biomasy, drewna i produktów pochodzenia zwierzęcego (skóra, kości itp.).
Struktura zatrudnienia w Polsce na przestrzeni lat
Jeśli zastosuje się powyższy podział, to można zaobserwować, że w nowoczesnej polskiej gospodarce wolnorynkowej – tzn. począwszy od przemian gospodarczo-ustrojowych rozpoczętych w 1989 roku – systematycznie obniża się udział sektora rolniczego. Spadek ten jest dość znaczny: podczas gdy w roku 1990 rolnictwo stanowiło jeszcze ok. 30,4% w strukturze zatrudnienia naszego kraju, to w 2015 roku było to już zaledwie ok. 11,6%. Tak dynamiczne zmiany wynikają po części z postępującej automatyzacji w sektorze.
Spadek zatrudnienia w rolnictwie przekłada się na wyraźny wzrost udziału sektora usługowego w strukturze zatrudnienia. Aby to pokazać, warto porównać dane dla s. usługowego za lata 1990 oraz 2015. Udział usług w ogólnej krajowej strukturze zatrudnienia wynosił odpowiednio: 35,6% oraz 57,9%. Taki stan rzeczy to wyraźny dowód na to, że polska gospodarka w badanym okresie przeszła udaną transformację z reżimu nakazowo-rozdzielczego w nowoczesny system wolnorynkowy. Najwyższy udział sektora usługowego odnotowuje się dla województwa mazowieckiego. Powód takiego stanu rzeczy jest bardzo prosty:
- zgromadzenie w Warszawie urzędów centralnych,
- fakt, że w polskiej stolicy funkcjonują liczne centrale dużych przedsiębiorstw. Centrale te to miejsca, w których właściwie wszyscy zatrudnieni to osoby zaliczane do sektora usługowego.
Z kolei jeśli chodzi o przemysł, to na przestrzeni lat nie odnotowano zauważalnych zmian w tym zakresie. Udział pracujących w przemyśle w całkowitej strukturze zatrudnienia wynosi około 30%.
Struktura zatrudnienia w Polsce – podsumowanie
Stan struktury zatrudnienia w Polsce pozwala poznać, jaka jest kondycja krajowej gospodarki oraz z jakimi wyzwaniami może mierzyć się polski rynek pracy w przyszłości. Oczywiście, trzeba mieć na uwadze, że miernik ten nie jest jedynym wskaźnikiem istotnym z tytułu polityki państwa na rynku pracy. Oprócz tego analizowane są także takie indeksy jak na przykład stopa bezrobocia, współczynnik aktywności zawodowej, BAEL (Badanie Aktywności Ekonomicznej Ludności), przeciętne wynagrodzenie itp.
Bibliografia:
1. Strona internetowa: https://www.obserwatorfinansowy.pl/bez-kategorii/rotator/koncentracja-w-polskim-rolnictwie-przebiega-zbyt-wolno/.
2. Strona internetowa: https://www.gowork.pl/poradnik/25/prawo-pracy/struktura-zatrudnienia-w-polsce-jak-wyglada/.
3. Strona internetowa: https://zpe.gov.pl/a/struktura-zatrudnienia-i-problem-bezrobocia-w-polsce/DKBnp9pW8.